Điều 141. Tội hiếp dâm theo Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)

1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

c) Nhiều người hiếp một người;

d) Phạm tội 02 lần trở lên;

đ) Đối với 02 người trở lên;

e) Có tính chất loạn luân;

g) Làm nạn nhân có thai;

h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; luat su ly hon, luật sư ly hôn, luat su bao chua

i) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung than;

a) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

c) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;

4. Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm;

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó;

5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm;

Phân tích cấu thành Tội hiếp dâm theo quan điểm luật sư bào chữa, luật sư hình sự:

Thứ nhất: Các yếu tố cấu thành tội hiếp dâm.

Mặt khách quan: Mặt khách quan của tội này được thể hiện qua một trong các hành vi sau đây: luat su dat dai, luat su nha dat

-Có hành vi dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực (xem giải thích tương tự ở tội giết người và tội đe doạ giết người). Việc sử dụng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực là nhằm uy hiếp vô hiệu hoá khả năng kháng cự của nạn nhân (tức làm tê liệt sự kháng cự của nạn nhân) để giao cấu với họ nhưng không được sự chấp thuận của họ (tức trái với ý muôn của họ).

Ví dụ: Người phạm tội dùng vũ lực trói, bịt miệng nạn nhân làm nạn nhân không thể kháng cự được để giao cấu với nạn nhân.

-Có hành vi lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác để giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ.

Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân được hiểu là tình trạng nạn nhân có những nhược điểm về thể chất hoặc tinh thần (như bị què, cụt chân, bị tâm thần…) không có khả năng kháng cự lại việc giao cấu của người phạm tội. Trong trương hợp này người phạm tội không rihất thiết phải sử dụng vũ lực đe doạ hoặc dùng vũ lực vẫn có thể giao cấu được với nạn nhân (nhưng trái với ý muốn của nạn nhân).

-Có hành vi dùng thủ đoạn khác để giao cấu với nạn nhân. Được hiểu là các thủ đoạn (ngoài các hành vi nêu ở trên) của chính người phạm tội thực hiện làm cho nạn nhân không biết hoặc rơi vào tình trạng không có khả năng nhận thức tạm thòi như cho nạn nhân uông thuốc mê, thuốc kích dục, cho uống rượu say… để giao cấu vái nạn nhân mà không được sự đồng ý của họ.

Một số lưu ý:

-Người bị hại phải là người từ đủ mười sáu tuổi trở lên. Trường hợp người bị hại dưới 16 tuổi thì không cấu thành tội này mà cấu thành tội hiếp dâm trẻ em.

-Trường hợp hiếp dâm mà kèm theo việc giết nạn nhân hoặc gây thương tích cho nạn nhân với mức độ thương tích nhất định thì người phạm tội còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người hoặc tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác.

-Giao cấu là “giao tiếp bộ phận sinh dục ngoài của giống đực với bộ phận sinh dục của giống cái ở động vật” (Theo từ điển Tiếng Việt của Trung tâm từ điển ngôn ngữ xuất bản năm 1992).

-Mọi trường hợp giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi đều bị coi là hành vi hiếp dâm (tội hiếp dâm trẻ em quy định ở Điều 142 Bộ luật Hình sự).

-Người phạm tội thuộc trường hợp qui định ở khoản 1 Điều 141 Bộ luật Hình sự chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu người bị hại có yêu cầu khởi tố hình sự. Nếu trước ngày mở phiên toà sơ thẩm, người bị hại rút đơn yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ.

Khách thể: Hành vi phạm tội nêu trên xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự của nạn nhân, xâm phạm đến sức khoẻ (gồm sức khoẻ về thể chất và sức khoẻ về tinh thần), gián tiếp xâm phạm tính mạng của nạn nhân (làm nạn nhân chết hoặc tự sát).

Mặt chủ quan: Người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý.

Chủ thể:Chủ thể của tội này là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự.

Những điểm mới về Tội hiệp dâm theo Bộ luật hình sự 2015 luật sư hình sự

Trong các Điều 141 tội hiếp dâm, Điều 142 tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, Điều 143 tội cưỡng dâm, Điều 144 tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, Điều 145 tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. Đã mở rộng nội hàm khái niệm “giao cấu” thành “giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác”

Việc mở rộng như vậy là vì theo quy định của BLHS năm 1999 người phạm tội hiếp dâm ( hiếp dâm trẻ em) cưỡng dâm (cưỡng dâm trẻ em ) thì yếu tố bắt buộc để chứng minh tội phạm là đã thực hiện hành vi “giao cấu” với nạn nhân . Tuy nhiên, thế nào coi là “giao cấu” ? thì hiện nay chưa được giải thích hoặc hướng dẫn cụ thể. Theo Tổng kết và hướng dẫn đường lối xét xử tội hiếp dâm và một số tội phạm khác về tình dục số 329-HS ngày 15/5/1967 của Tòa án nhân dân tối cao cũng như qua thực tiễn nhiều năm áp dụng pháp luật của các cơ quan tiến hành tố tụng và quan niệm truyền thống của người dân Việt Nam thì hành vi “giao cấu” vẫn được hiểu theo nghĩa truyền thống. Nhưng trong thực tiễn hiện nay thì cách thức giao cấu khá đa dạng và đặc biệt xuất hiện tình trạng ép buộc  hoặc cưỡng bức quan hệ tình dục giữa những người cùng giới tính. Do vậy, để đảm bảo phản ánh được những yêu cầu của thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục, thì bên cạnh việc thực hiện hành vi giao cấu, các Điều 141, 142, 143, 144, 145 BLHS năm 2015 đã bổ sung thêm trường hợp nếu người phạm tội “thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác mà không được sự đồng ý của nạn nhân” cũng bị coi là thực hiện các tội phạm này.

Trong điều 142 Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi của BLHS năm 2015, đã có sự sửa đổi chính sách hình sự đối với hành vi giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi.

Theo quy định của BLHS năm 1999 tại khoản 4 điều 112 có quy định mọi hành vi giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi là phạm tội hiếp dâm và phải chịu khung hình phạt cao nhất của tội này, là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.Tuy nhiên, qua tổng kết thực tiễn thi hành BLHS 1999 cũng như qua khảo sát tại một số địa phương cho thấy, nhiều trường hợp mặc dù giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi, nhưng với sự phát triển thể chất ở một số em thì các em trưởng thành hơn so với độ tuổi và việc giao cấu là thuận tình. Do vậy, việc quy định mọi hành vi giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi phải chịu khung hình phạt cao nhất của điều luật này là quá nghiêm khắc. Do vậy, để phân hóa chính sách xử lý hình sự đối với hành vi giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi, Tại điểm b khoản 1 Điều 142 BLHS năm 2015  vẫn khẳng định mọi hành vi giao cấu với trẻ em dưới 13 tuổi là phạm tội hiếp dâm trẻ em, nhưng tùy vào tính chất, mức độ nguy hiểm của từng trường hợp cụ thể mà cân nhắc xử lý theo từng khung hình phạt tương ứng, từ khoản 1 đến khoản 3 Điều 142  BLHS năm 2015.

Trong chương XIV của BLHS năm 2015 này đã sự bổ sung thêm tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm. Và được quy định tại điều 147 của bộ luật này. Đây là một điểm bổ sung mới góp phần phản ánh đúng tình trạng thực tiễn hiện nay. Bởi lẽ mặc dù BLHS 2015 đã có quy định tội dâm ô với trẻ em tại Điều 117. Tuy nhiên, qua nghiên cứu nhận thấy, việc quy định tội dâm ô với trẻ em chưa bao quát hết các hành vi xâm hại tình dục trẻ em xảy ra trên thực tiễn trong thời gian qua. Theo cách hiểu hiện nay về dâm ô thì hành vi dâm ô được coi là hành vi đụng chạm vào những bộ phận nhậy cảm của trẻ em hoặc buộc trẻ em đụng chạm vào những bộ phận nhậy cảm của người phạm tội. Tuy nhiên, trong thực tiễn hiện nay thì nhiều trường hợp, người phạm tội ép buộc trẻ em phải biểu diễn các hành vi khiêu dâm, đóng phim khiêu dâm hoặc buộc trẻ em phải xem những hình ảnh khiêu dâm… Đây đều là những hành vi nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển của trẻ em- khách thể được pháp luật hình sự đặc biệt bảo vệ. Do vậy, Về việc bổ sung thêm tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm  (Điều 147 BLHS năm 2015 )  là rất cần thiết và đáp ứng được yêu cầu phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ hiện nay.